Otyłość

Objawia się ona nadmiernym odkładaniem tłuszczu w tkankach ciała. Jest to zespół poważnych zaburzeń metabolicznych, które towarzyszą nieprawidłowemu odżywianiu. W wielu rozwiniętych krajach cierpią na nią miliony ludzi. W Polsce ludzie otyli stanowią prawie jedną czwartą mieszkańców. Układ krążenia ludzi otyłych narażony jest na duży wysiłek i dlatego szybko staje się niewydolny. Znaczna liczba ludzi otyłych umiera zbyt wcześnie na zawał serca lub wylew krwi do mózgu. Częściej też zapadają na cukrzycę lub niektóre nowotwory złośliwe, np. jelita lub piersi. Przyczyna otyłości to jedzenie ponad miarę, które wynika ze złych nawyków żywieniowych. Każde 39 kJ energii niespalonej odkłada się w organizmie jako jeden gram tłuszczu. Przekarmianie niemowląt i małych dzieci jest szczególnie szkodliwe, ponieważ w tym okresie rozwoju powstają komórki tłuszczowe, których liczba pozostaje stała przez całe życie. Osoby przekarmiane w dzieciństwie mają w późniejszym wieku większe skłonności do tycia.

Niedożywienie

W Europie i Ameryce Północnej miliony ludzi walczy z otyłością, natomiast głównie w Afryce i Azji wielu ludzi cierpi na głód. W ich pożywieniu brakuje białka zwierzęcego, żelaza, wapnia oraz witaminy A. Niedożywienie prowadzi do poważnych schorzeń, szczególnie u niedożywionych dzieci. Niedobór białek w ich pokarmie prowadzi do opóźnienia w rozwoju fizycznym i umysłowym. Z powodu braku aminokwasów dzieci cierpią na zaburzenia metaboliczne, częste biegunki i obrzęki. Ich organizmy nie produkują odpowiedniej ilości enzymów – białek potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ani przeciwciał – białek, które są niezbędne do zwalczania infekcji. Dla takich dzieci koklusz lub ospa wietrzna mogą być chorobą śmiertelną.

W głodujących krajach problemem jest też niedobór witaminy A zawartej w wątrobie, jajach i niektórych warzywach. Z powodu jej niedoboru co roku tysiące ludzi, w tym dzieci zapada na nieodwracalną ślepotę.

Wegetarianizm

Ten znany od XVII w. sposób odżywiania polega na powstrzymywaniu się od spożywania pokarmów mięsnych i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. W wegetarianizmie ilość białka jest niewielka, a przez to również ilość aminokwasów niezbędnych organizmowi jest niewystarczająca. Weganie jedzą wyłącznie pokarm roślinny. Jednak białka roślinne w przeciwieństwie do zwierzęcych nie zawierają wystarczającej ilości ani proporcji aminokwasów potrzebnych organizmowi. W diecie tej popularna jest soja, która zawiera dość dużo aminokwasów niezbędnych, ale nie tak dużo jak w białkach zwierzęcych.

Dieta wegetariańska nie powinna być stosowana w żywieniu dzieci i młodzieży, ani u osób chorych lub przechodzących rekonwalescencję.

Weganie często cierpią na anemię z powodu niskiego poziomu witaminy B12 we krwi. Badania wykazują, że dzieci karmione tylko pokarmem roślinnym cierpią na anemię i rozwijają się gorzej fizycznie i intelektualnie niż ich rówieśnicy jedzący mięso.

Najzdrowsza dieta to dieta semiwegetariańska. Opiera się ona na produktach roślinnych, ale dopuszcza też niewielkie ilości drobiu i ryb oraz nabiału. Mogą ją stosować dorośli i dzieci, ponieważ ogranicza ona niekorzystny wpływ tłuszczów zwierzęcych i jednocześnie zaspokaja zapotrzebowanie na witaminy i aminokwasy niezbędne. Wartościowa jest też dieta owowegetariańska, nie ma w niej mięsa, ale zastępują je jaja i produkty mleczne.